লেখক:: দিলীপ কুমাৰ ৰয়
============================
ভাৰতবৰ্ষত বিশেষকৈ দুটা দিনত ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা উত্তোলন/ উন্মোচন কৰা হয় । সেই বিশেষ দিন দুটা হ’ল ১৫ আগষ্টৰ স্বাধীনতা দিৱস আৰু ২৬ জানুৱাৰীৰ গণতন্ত্ৰ বা প্ৰজাতন্ত্ৰ দিৱস । প্ৰথমটোক ইংৰাজীত Independence Day আৰু দ্বিতীয়টোক Republic Day বুলি কোৱা হয় ।
দুয়োটা দিনতে ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা যদিও সাধাৰণতে উত্তোলন কৰা বুলি কোৱা হয় তথাপি দুয়োটা দিনৰ পতাকা উত্তোলন একে ধৰণৰ নহয় আৰু উত্তোলনৰ অৰ্থও একে নহয় ।
প্ৰথম কথা ১৫ আগষ্টৰ স্বাধীনতা দিৱসত পতাকাখন তলতে সামৰি বা নুৰাই লৈ বান্ধি থোৱা হয়৷ উত্তোলনৰ সময়ত ক্ষীপ্ৰ গতিৰে ওপৰলৈ নি তৎক্ষণাৎ খুলি দিয়া হয় । ইংৰাজীত ইয়াক Flag hoisting বুলি কোৱা হয় । ইয়াক প্ৰকৃততে ধ্বজ আৰোহণ বা ধ্বজ উত্তোলন বুলি কয়। কাৰণ ১৫ আগষ্টতে প্ৰথমবাৰ চৰকাৰীভাৱে বৃটিছৰ পতাকা নমাই ভাৰতৰ পতাকা আৰোহণ কৰা হৈছিল । উত্তোলন বা আৰোহনৰ অৰ্থ হ’ল ভাৰতবৰ্ষই যুঁজি যুঁজিহে স্বাধীনতা লাভ কৰিছে বা ৰামজখলাৰ প্ৰোন্নত স্থানত উপনীত হ’ব পাৰিছে ।
আনহাতে গণৰাজ্য দিৱসত পতাকাখন একেবাৰে ওপৰত সামৰি বা নুৰাই বান্ধি থোৱা হয় আৰু ওপৰতেই খলি বা মেলি দিয়া হয় । ইয়াক উত্তোলন বা আৰোহন নুবুলি উন্মোচন বুলি কোৱা হয় । ইংৰাজীত Flag unfurl বুলি কোৱা হয় । ইয়াৰ অৰ্থ এই দিনটোত আমি নিজা সংবিধান মতে সকলো প্ৰজা অনুশাসিত হওঁ আৰু আমি কাৰো অধীন নহয় । অৰ্থাৎ আমি প্ৰজা হিচাবে মুক্ত আৰু নিজে নিজক শাসন কৰিম । মুক্ত অৰ্থ বুজাবলৈ পতাকাখন কেৱল মেলি দিয়া বা উন্মোচন কৰাহে হয় । উন্মোচন শব্দৰ অৰ্থ মুকলি কৰা । উল্লেখ্য যে ১৯৪৯ চনৰ ২৬ নবেম্বৰত ভাৰতৰ সংবিধানখনৰ চূড়ান্ত ৰূপ দিয়া হয় আৰু ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা ই কাৰ্যকৰী হয় । সেইদিনাৰ পৰাই ভাৰতক এখন সাৰ্বভৌম গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্য Sovereign Democratic Republic ৰূপে ঘোষণা কৰা হৈছে। সেই বাবেই ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখটোক গণতন্ত্ৰ দিৱস হিচবে প্ৰতি বছৰে পালন কৰা হয় ।
দ্বিতীয় কথা স্বাধীনতা দিৱসত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত PM (Head of the govt.)-এ Red Fort-ত আৰু ৰাজ্যিক পৰ্যায়ত CM-এ নিজৰ নিজৰ ৰাজধানীত ধ্বজাৰোহণ বা পতাকা উত্তোলন কৰে। এইদিনা ৰাষ্ট্ৰপতি (Constitution Head) আৰু ৰাজ্যপালে (for state level) ক’তো পতাকা উত্তোলন নকৰে। কাৰণ ২৬ জানুৱাৰী ১৯৫০ চনৰ আগলৈকে ভাৰতত সংবিধান নাছিল৷
আনহাতে গণতন্ত্ৰ দিৱসত ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে আৰু ৰাজ্যিক পৰ্যায়ত ৰাজ্যপালে নিজ ৰাজধানীত পতাকা উন্মোচন কৰে ৷ ইংৰাজীত ইয়াক flag unfurl বুলি কয় । সেইদিনা প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু একেদৰে ৰাজ্যবোৰত মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা উন্মোচন নকৰে । কাৰণ সংবিধান মতে সেই দিনটোৰ পৰাহে সংবিধান মতে প্ৰজাসাধাৰণ শাসিত হয় আৰু সংবিধানৰ মুৰব্বী ৰাষ্ট্ৰপতিহে ।
তৃতীয় কথা প্ৰতিবাৰে উত্তোলন / উন্মোচন কৰাৰ লগে লগে দেশৰ সন্মানৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় সংগীত National Anthem পৰিবেশন কৰা হয় । এই সময়ত ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকাক অভিবাদন বা চেল্যুট দিয়া নিয়ম । কিন্তু ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা অবিহনে ৰাষ্ট্ৰীয় সংগীত পৰিৱেশন কৰিলে অভিবাদন বা চেল্যুট দিয়া নিয়ম নাই ।
চতুৰ্থতে উত্তোলন / উন্নোচন কাৰ্য্য ক্ষিপ্ৰ আৰু পতাকা নমোৱা কাৰ্য ধীৰে ধীৰে কৰা হয় ৷ এই সময়ত ৰাষ্ট্ৰীয় সংগীত গোৱা নহয় ।