আজি শাৰদীয় নৱৰাত্ৰীৰ চতুৰ্থ দিন। এই দিনটোত দেৱী দুৰ্গাৰ চতুৰ্থ ৰূপ দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ পূজা কৰা হয়। দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ পূজা কৰিলে ভক্তসকলৰ দুখসমূহ দূৰ হয় আৰু তেওঁলোকে কষ্টৰ পৰা মুক্তি লাভ কৰে বুলি বিশ্বাস আছে। হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী লোকসকলে বিশ্বাস কৰে যে দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ সমগ্ৰ সৃষ্টিক সৃজন কৰাৰ ক্ষমতা অন্তৰ্নিহিত আছে। কোৱা হয়, ‘কু’ শব্দৰ অৰ্থ কুৎসিত আৰু ‘উষ্মা’ শব্দৰ অৰ্থ হ’ল ‘তাপ’, ‘কুষ্মা’ শব্দৰ অৰ্থ হৈছে ত্ৰিতাপ বা দুখ। দেৱীয়ে জগতৰ দুখবোৰ গ্ৰাস কৰি নিজৰ উদৰত ধাৰণ কৰে, সেইবাবেই তেওঁৰ নাম ‘কুষ্মাণ্ডা’ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। কুষ্মাণ্ডা দেৱীৰ পূজাত কোমোৰা বলি দিয়াৰ এক প্ৰথা আছে। ভাৰতবৰ্ষৰ কাশীত কুষ্মাণ্ডা দেৱীৰ মন্দিৰ আছে।
আদিশক্তিৰ চতুৰ্থ ৰূপ দেৱী কুষ্মাণ্ডা-
পৌৰাণিক বিশ্বাস অনুসৰি, দেৱী কুষ্মাণ্ডাই এই পৃথিৱীখন সৃষ্টি কৰিছিল। সেই কাৰণেই দেৱীক আদিস্বৰুপা আৰু সৃষ্টিৰ আদিশক্তি বুলিও কোৱা হয়। তেওঁৰ উজ্জ্বলতা সূৰ্যৰ দৰে একে বুলি গণ্য কৰা হয়।
দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ হাতত অমৃত কলহ-
এই দিনটোত দেৱীৰ এই ৰূপটোক পূজা কৰাৰ বিশেষ মহত্ব আছে। বিশ্বাস কৰা হয় যে দেৱীৰ হাতত যি অমৃত কলহ থাকে তাৰে তেওঁ ভক্তসকলক দীৰ্ঘজীৱন আৰু সুস্বাস্থ্য প্ৰদান কৰে। দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ বিষয়ে বিশ্বাস কৰা হয় যে, তেওঁ এটা সিংহ চলায় যি হৈছে হিন্দু ধৰ্মৰ প্ৰতীক। সম্পূৰ্ণ ৰীতি-নীতিৰে উপাসনা কৰাৰ পাছ যদি দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ মন্ত্ৰ উচ্চাৰণ কৰা হয়, তেন্তে তেওঁ অতি সুখী হয় আৰু ভক্তসকলক আকাংক্ষিত ফলাফল প্ৰদান কৰে।
আজিৰ পঞ্চাংগ-
আহিন– শুক্ল পক্ষ– চতুৰ্থী– বৃহস্পতিবাৰ
নক্ষত্ৰ– বিশাখা নক্ষত্ৰ
মহত্বপূৰ্ণ যোগ– বিষ্কুম্ভ যোগ
দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ পূজা মন্ত্ৰ-
সুৰাসাম্বপূৰ্ণা কলাশাম ৰুধিৰপ্লুতামেভা চা।
দধনা হস্তাপদ্মভ্যম কুশমান্দা শুভদষ্টু মে।
দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ বীজ মন্ত্ৰ-
অইন হৰি দেৱায় নমহ
দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ প্ৰিয় উপভোগ-
উপাসনাৰ সময়ত দেৱী কুষ্মাণ্ডাক হালুৱা বা দৈ প্ৰদান কৰাটো সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ। কিয়নো ই দেৱীৰ অতি প্ৰিয় খাদ্য। উপাসনাৰ সময়ত বগা কোমোৰা বলি দিলে দেৱী কুষ্মাণ্ডা সন্তুষ্ট বুলি ধৰ্মীয় বিশ্বাস আছে।
দেৱী কুষ্মাণ্ডাই ৰঙা ৰং ভাল পায়, সেয়েহে পূজাত ৰঙা ৰঙৰ ফুল যেনে ৰঙা জবাফুল, ৰঙা গোলাপ আদি দেৱীক আগবঢ়াব পাৰি।
দেৱী কুষ্মাণ্ডাক উপাসনা কৰাৰ গুৰুত্ব-
দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ উপাসনা কৰিলে সংকটৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাব পাৰি। যদি কোনো লোকৰ কিবা ৰোগ বা ত্ৰুটি আছে, তেন্তে তেওঁ দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ উপাসনা কৰা উচিত। পৃথিৱীত খ্যাতি বিচৰা ব্যক্তিজনে দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ উপাসনা কৰা উচিত। দেৱীৰ কৃপাত তেওঁ পৃথিৱীত খ্যাতি লাভ কৰিব। দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ সৃষ্টিৰ অপৰিসীম শক্তি আছে। সেইকাৰণে তেওঁক মা বুলি কোৱা হয় যিয়ে জীৱন প্ৰদান কৰে। তেওঁক উপাসনা কৰিলে ব্যক্তিৰ বয়স বৃদ্ধি হয়।
আজি ৰাতিপুৱা গা ধোৱাৰ পিছত, দেৱী কুষ্মাণ্ডাক পূজা কৰি দেৱীক ৰঙা কাপোৰ, ৰঙা ফুল, অক্ষত, সেন্দুৰ, পঞ্চমেৱ, নিৰ্বোধতা, মেকআপ সামগ্ৰী আদি আগবঢ়াব। লগতে তেওঁৰ মন্ত্ৰ জপ কৰিব। ইয়াৰ পাছত দেৱী কুষ্মাণ্ডাক দৈ আৰু হালুৱা আগবঢ়াব। যদি বগা কোমোৰা আছে, তেন্তে দেৱীক দিয়ক। তাৰ পাছত দুৰ্গা চালিচা পাঠ কৰি শেষত ঘিউ দি চাকি বা কফুৰৰ সৈতে দেৱী কুষ্মাণ্ডাৰ আৰতি প্ৰদৰ্শন কৰিব।
