পাচলি হিচাপে ব্যৱহৃত জিকা কেৱল অসম বুলিয়েই নহয় দেশৰ অন্য কেইবাখনো ৰাজ্যতো পোৱা যায়। ইংৰাজীত Ridge Gourd নামেৰে জনা জিকাৰ বৈজ্ঞানীক নাম হৈছে Luffa acutangula। জিকা মুখ্যত বৰ্ষাকালীন খেতি। সেয়ে বাৰিষা কালতহে ইয়াৰ খেতি কৰা হয়। পিছে ইয়াৰ হাইব্ৰীড প্ৰজাতি ওলোৱাৰ পিছৰেপৰা বছৰৰ সকলো সময়তে ইয়াৰ খেতি কৰাটো সম্ভৱ হৈ উঠিছে। হাইব্ৰীড জিকাবোৰৰ আকাৰ আমাৰ স্থানীয় জিকাতকৈ ভালেখিনি ডাঙৰ। আমাৰ ৰাজ্যত জেঠ মাহত লগা এবিধ স্থানীয় জিকাও পোৱা যায়। ইয়াক “আহু জিকা” বুলি কোৱা হয়।
আহক জানি লও জিকাৰ (Ridge Gourd) লাভালাভবোৰ কি কি?
১. জিকাত প্ৰচুৰ পৰিমাণে ভিটামিন এ, বিটা কেৰোটিনৰ ৰূপত থাকে যিয়ে আনকি বৰ্ধিত বয়সতো দৃষ্টিশক্তি উন্নত (Promotes Eye health) কৰাত অৰিহণা যোগায়। এইবোৰে মেকুলাৰ অৱক্ষয়, আংশিক অন্ধত্ব আৰু চকুৰ অন্যান্য ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে। এক মূল্যৱান এণ্টিঅক্সিডেণ্ট হোৱাৰ বাবে, বিটা কেৰোটিনে চকুৰ স্নায়ু আৰু দৃশ্যমান ৰক্তনলীবোৰক বিষাক্ত পদাৰ্থৰ পৰা মুক্ত কৰে, যাৰ ফলত চকুবোৰ ক্ষতিকাৰক মুক্ত ৰেডিকেলৰ পৰা ৰক্ষা পৰে।
২. জিকাত প্ৰচুৰ পৰিমাণৰ পানী থাকে। ইয়াৰ উপৰিও, জিকাৰ মঙহাল অংশত চেলুলোজ প্ৰচুৰ পৰিমাণে থাকে, যি হৈছে এক প্ৰাকৃতিক আহাৰৰ ফাইবাৰ। সেয়েহে, জিকাৰ ভাজি বা কেৱল কিছু মৌৰ সৈতে মিঠা কৰা জিকাৰ ৰস এগিলাচ খালেই কোষ্ঠ-কাঠিন্যতাৰ (Constipation) পৰা সকাহ পাব পাৰি।
৩. জিকাক বিষাক্ত আৱৰ্জনা, সুৰাৰ অৱশিষ্ট আৰু হজম নোহোৱা খাদ্য কণাৰ তেজ বিশুদ্ধ কৰাৰ ক্ষমতা থকা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। সেয়েহে ই যকৃতৰ স্বাস্থ্য (Liver Healthy) আৰু পিত্তৰ কাৰ্য উন্নত কৰাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
৪. জিকাত স্বাভাৱিকতে কেলৰি কম আৰু সংপৃক্ত চৰ্বি আৰু কলেষ্টেৰলৰ নগণ্য ঘনত্ব থাকে। ইয়াৰ ফলত, খাদ্যত প্ৰ’টিন, কাৰ্বোহাইড্ৰেট আৰু চৰ্বি তৎক্ষণাৎ গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত হজম কৰাত সহায় কৰে আৰু লগতে শৰীৰৰ কোষকলাত চৰ্বিৰ (Weight Loss) অতিৰিক্ত জমা প্ৰতিহত কৰে।
৫. জিকাত কেলৰি, শৰ্কৰা স্বাভাৱিকতে কম, আনহাতে আহাৰৰ আঁহৰ বিশাল ভাণ্ডাৰ থাকে, যি ভোক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে, অকাল হেঁপাহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে আৰু ওজন বৃদ্ধি নিয়ন্ত্ৰণ (Diabetic patient) কৰে।
৬. যথেষ্ট পৰিমাণৰ আইৰন থকা আহাৰৰ সৈতে নিয়মীয়াকৈ জিকা খালে আইৰনৰ অভাৱৰ ফলত হোৱা ৰক্তহীনতা নিৰাময় হয়।
৭. জিকাত থকা ভিটামিন চি আৰু ভিটামিন এ এণ্টিঅক্সিডেণ্টে দেহৰ পৰা ক্ষতিকাৰক মুক্ত ৰেডিকেল আঁতৰ কৰাত, স্বাস্থ্যৱান ছালৰ কোষকলাৰ অক্সিডেটিভ ক্ষতি প্ৰতিহত কৰাত আৰু তেজক বিষমুক্ত তথা বিশুদ্ধ কৰাত সহায় কৰে। দৈনিক আহাৰৰ অংশ হিচাপে জিকা অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে ছালৰ কোষবোৰলৈ তেজৰ প্ৰবাহ বৃদ্ধি কৰে, লগতে ই আপোনাক কোমল পৰিষ্কাৰ আৰু উজ্জ্বল ছাল প্ৰদান কৰিবৰ বাবে সংক্ৰমণ, ব্রণ, ডাঠ দাগ আদি প্ৰতিকাৰ কৰে।
৮. ইয়াৰোপৰি জিকাত প্ৰদাহ প্ৰতিৰোধী, এলাৰ্জি প্ৰতিৰোধী, Cerebroprotective প্ৰভাৱ থাকে। যাৰ বাবে ই শৰীৰত হোৱা প্ৰদাহজনিত সমস্যা, এলাৰ্জিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া আদিৰ পৰা সকাহ দিব পাৰে।
৯. খুব কম লোকেহে জানে যে জিকা খোৱাটো ছুগাৰৰ ৰোগীসকলৰ বাবে উপকাৰী। ইয়াত আছে পেপটাইড আৰু ক্ষাৰীয় উপাদান। এই দুয়োটায়েই বিপাক বৃদ্ধিত সহায় কৰে, যি ইনছুলিনৰ পৰিমাণ নিয়ন্ত্রণত সহায়ক। সেয়ে ছুগাৰৰ ৰোগীসকলে অৱশ্যেই ইয়াক খাদ্য তালিকাত ৰখা উচিত।
১০. জিকা খালে বহু সময় পেট ভৰ্তি হৈ থাকে। ইয়াৰ ফলত ভোক কম লাগে আৰু ই ওজন বৃদ্ধিৰ সমস্যাৰ পৰা মুক্তি দিয়ে।
১১. শৰীৰৰ ৰোগ প্রতিৰোধ ক্ষমতা শক্তিশালী কৰাটো অতি গুৰুত্বপূর্ণ। এনে পৰিস্থিতিত অৱশ্যেই খাদ্য তালিকাত জিকা অন্তর্ভুক্ত কৰক।
১২. অন্ত্রমূল ৰোগত আক্রান্ত লোকৰ বাবে জিকা সুপথ্য।
১৩. ছাইনাছাইটিছ ৰোগীৰ বাবেও জিকা উপকাৰী। ইয়াৰ পূৰঠ গুটিৰ পৰা ৰস উলিয়াই ১০-১৫ দিনমান নাকত দিলে সুফল পোৱা যায়।
১৪. জিকা পিত্তশূল ৰোগীৰ বাবেও উপকাৰী।
১৫. যিকোনো ছালৰ ৰোগত জিকা সুপথ্য।
১৬. জিকাৰ পাত পিহি ৩-৪ মাহমান কুণ্ঠ ৰোগ হোৱা ৰোগীৰ ছালত লগালে উপকাৰ পোৱা যায়।
১৭. পাকস্থলীত ঘা হ’লে মছলা নিদিয়াকৈ জিকা ৰান্ধি খালে উপকাৰ পোৱা যায়।
১৮. মণ্ড দাইলেৰে ৰন্ধা জিকাৰ তৰকাৰি কলা জ্বৰত আক্ৰান্ত ৰোগীৰ বাবে উপকাৰী।
কুকুৰীকণা ৰোগীৰ বাবেও জিকা সুপথ্য।
