কালৰাত্ৰি এগৰাকী হিন্দু দেৱী । তেওঁ নৱদুৰ্গাৰ অন্যতম আৰু দুৰ্গা দেৱীৰ সপ্তম শক্তি । কালৰাত্ৰি হৈছে দৃষ্টিৰ দেৱী । তেওঁৰ ছালৰ ৰং ডাঠ আন্ধাৰৰ দৰে ক’লা । মা কালৰাত্ৰি শ্যামল বৰণৰ । মাৰ ডিঙিত বজ্ৰপাতৰ হাৰ এটা দোল খাই আছে । মা কালৰাত্ৰি তৃণায়নী আৰু তেওঁৰ চকু দুটা বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ দৰে ঘূৰণীয়া । তেওঁৰ উশাহ-নিশাহৰ লগে লগে ভয়ংকৰ শিখা নিৰ্গত হয় । কালৰাত্ৰিৰ বাহন হৈছে গর্দভ বা গাধ । লগতে মা কালৰাত্ৰিয়ে হাতত ত্ৰিশূল ধাৰণ কৰে । মা কালৰাত্ৰি দেখাত ভয়ংকৰ হ’লেও তেওঁক মংগলৰ দেৱী বুলি কোৱা হয় । তেওঁৰ অন্য এটি নাম হ’ল- সুভাংকৰিণী ৷ মা কালৰাত্ৰিয়ে অশুভ দমন কৰে, গ্ৰহৰ বাধা দূৰ কৰে আৰু ভক্তক অগ্নি, পানী, জীৱ-জন্তু, শত্ৰু আৰু ৰাতিৰ ভয়ৰ পৰা মুক্ত কৰে ।
ভাগৱত পুৰাণ অনুসৰি দেৱী কালৰাত্ৰিয়ে চন্দ্ৰ আৰু মুণ্ডাৰৰ চুলিৰ মুঠি লৈ ধড়ৰ পৰা পৃথক কৰিছিল । চন্দ্ৰ আৰু মুণ্ডাক বধ কৰাৰ বাবে দেৱী কালৰাত্ৰিক চামুণ্ডা বুলিও জনা যায় । কালৰাত্ৰি পূজাত খাদ্য হিচাপে মাক খিচিৰি আগবঢ়াব লাগিব । এই দেৱীৰ প্ৰিয় ফুল হৈছে ৰক্তজবা । দেৱীৰ চৰণত ১০৮ টা জবা ফুলৰ সৈতে গন্থমালা আগবঢ়াব লাগে ।
নৱপাত্ৰিক পূজাৰ পিছত এই নিয়মবোৰ মানি চলিব লাগিব
১) গা ধুই নতুন বা পৰিষ্কাৰ কাপোৰ পিন্ধিব লাগে ।
২) তাৰ পিছত দেৱীৰ মূৰ্তি স্নান কৰা ।
৩) বগা জেচমিন আৰু যিকোনো নীলা ৰঙৰ ফুল দেৱীক আগবঢ়াই দিব ।
৪) এতিয়া ফল-মূল, মিঠাই আৰু ভোগ-সাধন আগবঢ়াওক ।
৫) দেৱীৰ সন্মুখত বন্তি প্ৰজ্বলন কৰিব লাগে ।
৬) হাতত ফুল লৈ মন্ত্ৰ জপ কৰা ।
৭) আৰতি কৰাৰ পিছত আপোনজন আৰু দুখীয়া মানুহৰ মাজত ফলমূল আৰু খাদ্য বিতৰণ কৰক ।
