অমৃত সৰোবৰ খান্দি থাকোতে ওলাল প্ৰাচীন শিলৰ দেৱীমুৰ্তি ৷ লগতে ওলাল আহোম যুগত সৈনিকে ব্যৱহাৰ কৰা জাঠিৰ জোঙা অংশ ৷ লখিমপুৰত থকা আহোম যুগৰ একমাত্ৰ দৌল মাঘনোৱা দৌলৰ চৌহদৰ কাষতে পশ্চিম দিশত খনন চলাই থকা হৈছে অমৃত সৰোবৰ আচনিৰ এটা পুখুৰীৰ ৷ এই পুখুৰীৰ মাটি ডাম্পাৰেৰে কঢ়িয়াই পেলাইছেগৈ নাৰায়ণপুৰত ৷
যোৱা শুকুৰবাৰে সেই মাটি সমান কৰি থাকোতেই ওলাল এটা সুপ্ৰাচীন শিলৰ দেৱী মুৰ্তি ৷ বিজ্ঞসকলৰ পৰা জানিব পৰা মতে এই শিলৰ মুৰ্তিটো মহাজানি বৌদ্ধ পৰম্পৰাৰ জাংগোলী তাৰা দেৱীৰ মুৰ্তি ৷ প্ৰায় ডেৰফুট ওখ আৰু একফুট বহল এটা শিলত খোদাই কৰা মুৰ্তিটো কোনোবা মঠ-মন্দিৰত থাপনা কৰি থোৱা বুলি অনুমান কৰা হৈছে ৷ আনহাতে একেটা স্থানৰে পৰা নাৰায়ণপুৰ যোৰহটীয়া গাঁৱলৈ নিয়া মাটিত উদ্ধাৰ হৈছে আহোম সৈনিকসকলে ব্যৱহাৰ কৰা এদাল যাঠিৰ জোঙা অংশ ৷
উল্লেখযোগ্য যে আহোম স্বৰ্গদেউ ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ দিনতে ১৭০৫ খ্ৰীষ্টাব্দত স্থাপন কৰা নাৰায়ণপুৰ মাঘনোৱা দৌলৰ আশে-পাশে খনন চলালেই উদ্ধাৰ হয় ইতিহাস বিজৰিত সুপ্ৰাচীন সম্পদ ৷ কিছুদিনৰ পূৰ্বে মাঘনোৱা দৌলৰ কাষতে আৱিষ্কাৰ হৈছিল আহোম যুগৰ এটা পকী নাদ ৷ মাঘনোৱা দৌলৰ ভিতৰৰ পৰা এটা সৰু সুৰংগৰে সংলগ্ন হৈ আছে সেই পকী নাদটো ৷ ইয়াৰ উপৰি কিছুদিনৰ পুৰ্বে দৌলৰ চৌহদ দেৱাল নিৰ্মান কৰাৰ বাবে নলা খান্দোতে উদ্ধাৰ হৈছিল আহোম যুগত ব্যৱহৃত আচবাব আৰু অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰ টুকুৰা ৷
ঐতিহাসিক তথ্য অনুসৰি তাই আহোম সকলৰ শস্যৰ অধিস্থাত্ৰী দেৱী “মক্-নোৱা” ক উপাসনাৰ বাবেই স্বৰ্গদেউ ৰাজেশ্বৰ সিংহই স্থাপন কৰিছিল এই দৌলটো ৷ আহোম যুগত ধৰ্মীয় পৰম্পৰা দৌলত ঠিকে-ঠাকে চলি আছিল যদিও মানৰ আক্ৰমনত তচনচ হৈ পৰে সকলো ৷ আক্ৰমনৰ সময়ত মানে দৌলৰ বিস্তৰ ক্ষতি কৰে আৰু দৌলৰ ভিতৰত থকা,দেৱালত স্থাপন কৰি থোৱা বহু মুৰ্তি আৰু আচবাব কাষতে থকা মঘনোৱা বিলত পেলাই দিয়ে ৷
পৰৱৰ্তী সময়ত এই “মাক্-নোৱা” দৌল মাঘনোৱা দৌল হ’ল যদিও পূৰ্বৰ ধৰ্মীয় মান্যতা ঘুৰাই নেপালে ৷ বৰ্তমান আহোম সকলৰ দাবীত ৰাজ্যৰ অন্যান্য ঐতিহাসিক সমলৰ লগতে এই মাঘনোৱা দৌলক পুৰাতাত্বিক সমল হিচাপে ঘোষণা কৰা হ’ল যদিও এতিয়াও দৌলৰ আশেপাশে উদ্ধাৰ হ’বলৈ বাকী ইতিহাস বিজৰিত স্থান আৰু সম্পদ ৷
মাঘনোৱা দৌল সমিতিৰ সম্পাদক উম্ফা চাৰিঙীয়াই জানিবলৈ দিয়ে যে- শিলৰ মুৰ্তি আৰু যাঠিৰ অংশ উদ্ধাৰ হোৱাৰ পিচত খনন চলোৱা স্থান পৰিদৰ্শনৰ বাবে পুৰাতাত্বিক বিভাগৰ এটা “চাৰ্ভে টিম” সোমবাৰে উপস্থিত হবহি ৷ তেতিয়ালৈকে পুখুৰী খননকাৰ্য বন্ধ ৰখা হৈছে ৷ অনুমান কৰাৰ দৰেই মাঘনোৱা দৌলৰ আশেপাশে আৰু বহু ঐতিহাসিক পুৰাতাত্বিক সমল উদ্ধাৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে ৷
