হিন্দু ধৰ্মত শিশুক সংস্কৃতিৱান আৰু মানসিক-শাৰীৰিকভাৱে উপযুক্ত কৰি তুলিবলৈ ষোল্লটা আচাৰ-ব্যৱহাৰ পলন কৰা হয়। ইয়াৰ ভিতৰত অষ্টম ৰীতি হৈছে চুড়কৰ্মা সংস্কাৰ, যাক মুণ্ডন বুলিও কোৱা হয়।
শাস্ত্ৰত লিখা আছে – তেন তে আয়ুষে বাপমি সুষ্লোকয়া স্বস্তে। অৰ্থাৎ লৌকিক আচাৰ-ব্যৱহাৰেৰে ব্যক্তিয়ে দীৰ্ঘায়ু পায়। শিশুৰ গৰ্ভাৱস্থাৰ অশুদ্ধি আঁতৰাবলৈ মুণ্ডন সংস্কাৰ কৰা হয়, ই শিশুৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। মুণ্ডন সংস্কাৰ কেতিয়া কেনেকৈ কৰিব লাগে তাৰ মহত্ব বহুত।
মুন্দন সংস্কৰে পূৰ্ব জন্মৰ পাপৰ পৰা মুক্তি দিয়ে-
কেঁচুৱা গৰ্ভৰ পৰা ওলাই আহিলে তাৰ মূৰৰ চুলি পিতৃ-মাতৃয়ে দিয়ে বুলি ধৰ্মীয় বিশ্বাস। এই চুলিবোৰ অশুদ্ধ। শিশুৰ গৰ্ভৰ চুলি কটাৰ পিছতহে তেওঁৰ বুদ্ধি শক্তিশালী হয়, আনকি গৰ্ভৰ চুলি বিসৰ্জন দি শিশুৰ পূৰ্বৰ জন্মৰ অভিশাপ মুক্ত হয়। শিশুৰ চুলিত লাগি থকা বীজাণুবোৰো ধ্বংস হৈ যায়। শিশুৰ শক্তি আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ বাবে মুণ্ডন সংস্কাৰক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি বিবেচিত হৈছে।
জন্মৰ কিমান দিন পিছত মুণ্ডন কৰিব লাগে?
শিশুৰ জন্মৰ পিছত প্ৰথম বছৰৰ শেষত বা তৃতীয়, পঞ্চম বা সপ্তম বছৰত কোনো শুভ সময় পালন কৰি মুণ্ডন সংস্কাৰ কৰা নিয়ম। পঞ্চংৰ মতে দ্বীতীয়া, তৃতীয়, পঞ্চমী, সপ্তমী, দশমী, একাদশী আৰু ত্ৰয়োদশী খেজুৰ মুণ্ডন সংস্কাৰৰ বাবে শুভ বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াৰ লগতে অশ্বিনী, মৃগশিৰা, পূষ্য, হস্ত, পুনৰ্বাসু, চিত্ৰ, স্বতী, জ্যেষ্ঠ, শ্ৰৱণ, ধনীষ্ঠ আৰু শতভিষ নক্ষত্ৰত চূড়াকৰ্ম সংস্কাৰ কৰাটো উচিত।
মুণ্ডন সংস্কাৰৰ পদ্ধতি (মুণ্ডন সংস্কাৰ বিধি)
মুণ্ডন সংস্কাৰত ঘৰৰ চোতালত তুলসীৰ ওচৰত বা যিকোনো ধৰ্মীয় স্থানতো কৰিব পাৰি। ইয়াত পণ্ডিতে প্ৰথমে পূজা কৰে। মাকে শিশুটিক কোলাত লৈ পশ্চিম দিশৰ ফালে মুখখন থয় । ইয়াৰ পিছত শিশুটিৰ চুলি আঁতৰাই তাৰ পিছত গংগাজলেৰে মূৰটো ধুই হালধিৰ পেষ্ট লগাই দিয়া হয়।
